Το έθιμο που έφεραν από το Σαμάκοβο της Ανατολικής Θράκης αναβίωσαν για ακόμα μια φορά οι Σιδηροχωρίτες
Το έθιμο των Σεϊμένηδων και Πιτεράδων, που έχουν φέρει οι πρόγονοί τους από το Σαμάκοβο της Ανατολικής Θράκης, αναβίωσαν για ακόμα μια φορά τα μέλη του Μορφωτικού Ομίλου Νέου Σιδηροχωρίου και η ποδοσφαιρική ομάδα «Δόξα Ν. Σιδηροχωρίου» την Κυριακή 11 Φεβρουαρίου.
Το έθιμο, το οποίο έχει ρίζες στη διονυσιακή λατρεία και γινόταν και την εποχή της τουρκικής διοίκησης του οικισμού, έχει δύο ομάδες, τους Σεϊμένηδες, που είναι οι φουστανελοφόροι, με την φουστανέλα τους να έχει γίνει από κρεβατόγυρο, και τους Πιτεράδες, που ήταν ντυμένοι με αποφόρια και είχαν βαμμένα τα πρόσωπά τους, που πλέον έχουν αντικατασταθεί από απλούς μασκαράδες.
Οι δύο ομάδες, σύμφωνα με το τυπικό, ξεκινούσαν από την κεντρική πλατεία του οικισμού, και ακολουθούσαν διαφορετικές διαδρομές, αποφεύγοντας η μία την άλλη, ενώ στη διαδρομή από την πλατεία για τα σπίτια του χωριού, περίσσευαν οι άσεμνες εκφράσεις, οι χειρονομίες και οι αθυροστομίες.
Ένα έθιμο από το Σαμάκοβο
Η κακοκαιρία όμως που έπληξε την περιοχή μας μετέφερε το γλέντι που στήνεται κανονικά στην κεντρική πλατεία του οικισμού εντός του παλιού Δημοτικού Καταστήματος, όχι όμως πριν οι Σειμένηδες αψηφήσουν τη βροχή και κάνουν μια βόλτα στο Νέο Σιδηροχώρι, ώστε να κεραστούν όπως επιβάλλει το έθιμο.
Το έθιμο ήταν πάντα αποκριάτικο, τόνισε ο Πρόεδρος του Μορφωτικού Ομίλου Νέου Σιδηροχωρίου κ. Ιωάννης Κυριαζίδης, σημειώνοντας πως γινόταν στο Σαμακόβι την Πιτεροδευτέρα, την Κυριακή δηλαδή μετά την μικρή Αποκριά, που ήταν μια μεγάλη γιορτή και μάλιστα ήταν αργία.
Αυτό το έθιμο περιλάμβανε δύο πομπές, την πομπή των Σεϊμένηδων, και την πομπή των Πιτεράδων.
Οι Πιτεράδες ντύνονταν με παλιά ρούχα, βάφονταν, με την καταγωγή τους να έρχεται από τα αρχαία βακχικά μυστήρια, και τη μεγάλη αποκριάτικη της Θράκης.
Η πομπή βασικά ήταν μια νυφική πομπή, υπήρχε ο πρόβοδος, επίσης κάποιος που έλεγε άσεμνα στιχάκια, γκάιντα που ήταν το βασικό όργανο, μαζί με τη λύρα, και μετά η νύφη και ο γαμπρός, με τη νύφη να είναι ουσιαστικά άνδρας ντυμένος σαν γυναίκα, αστεία, και περνούσαν από όλο τον οικισμό, με πειράγματα και διακωμώδηση καταστάσεων, και αφού περιδιάβαιναν το χωριό, κατέληγαν στην πλατεία
Αντίστοιχα οι Σεϊμένηδες, που αποτελούσαν μια αντίστιξη στην παρουσία των Πιτεράδων, ήταν εύζωνοι, λεβέντες νέοι που ήταν φουστανελοφόροι, και ουσιαστικά παρέπεμπαν στην Ελληνική παράδοση και τελετές.
Φορούσαν λοιπόν άσπρες φουστανέλες, που ήταν φτιαγμένες από κρεβατόγυρους, κόκκινα γιλέκα, σπαθιά και κρατούσαν και όπλα, και έκαναν μια ξεχωριστή πομπή από σπίτι σε σπίτι, όπου τους κερνούσαν οι νοικοκυρές.
«Η παράδοση των Σεϊμένιδων ήταν μια ξεχωριστή παράδοση που υπήρχε στο Σαμακόβι, και αναφερόταν προφανώς στην Ελλάδα» σημείωσε ο κ. Κυριαζίδης, επισημαίνοντας πως οι Σεϊμένιδες περνούσαν και από το Τούρκικο Διοικητήριο, όπου χαιρετούσαν τον Τούρκο διοικητή του χωριού, και φεύγοντας τραγουδούσαν το «Μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά», που παρέπεμπε στην προσδοκία της απελευθέρωσης της περιοχής και της ενσωμάτωσής της στον εθνικό κορμό.
Αυτό το έθιμο έφεραν οι πρόγονοί τους στο Νέο Σιδηροχώρι, το οποίο αναβίωσαν αρκετές φορές, και ενώ σε κάποια φάση είχε ατονήσει, κατόπιν ξεκίνησε ξανά και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
«Θέλουμε και να θυμούνται οι παλιοί, και να το μαθαίνουν οι νεότεροι, γιατί ουσιαστικά αυτός είναι και ο ρόλος των συλλόγων μας, να διατηρούμε τις παλιές παραδόσεις που ουσιαστικά παραπέμπουν στην ταυτότητά μας» κατέληξε ο κ. Κυριαζίδης.
Κράτησαν το έθιμο σε πείσμα των καιρών
Για την ιστορία του εθίμου στον οικισμό μίλησε ο κ. Νικόλαος Δρύνης, ο οποίος ως νέος είχε λάβει μέρος στο έθιμο των Σεϊμένιδων, και βοήθησε, ως κοινοτάρχης του Νέου Σιδηροχωρίου το 1987, να ενισχυθεί ξανά και να συνεχίσει η διοργάνωσή του.
Ο ίδιος σαν παιδί το είχε πρωτοδεί στις αρχές της δεκαετίας του ’50 και στη συνέχεια ντύθηκε και αυτός Σεϊμένης, όμως το 1957, μετά από κάποιο συμβάν και εξαιτίας του αστυνόμου του οικισμού, ο οποίος το έφερε βαρέως, σύμφωνα με τον ίδιο, ότι χρησιμοποιούσαν τα όπλα τους, σταμάτησε για μερικά χρόνια.
Όμως τα έθιμα δεν καταργούνται, τόνισε, για αυτό και το ξεκίνησαν ξανά σιγά σιγά, και σήμερα συνεχίζεται κανονικά, όμως για να μείνει, ανέφερε, θα πρέπει να υπάρχουν και οι άνθρωποι που θα το κρατήσουν.
«Ήταν μια κίνηση που με μεγάλη προσπάθεια προσπαθήσαμε να το διατηρήσουμε» σημείωσε, τονίζοντας πως εκείνα τα χρόνια, που τα ενδιαφέροντα για τους νέους ήταν λιγότερα, αποτελούσε κάτι που το περίμεναν με ανυπομονησία.
{Πηγή δημοσίευσης: http://paratiritis-news.gr, του Κωνσταντίνου Μαρκενδούδη, 13/2/2018}