Πληροφορίες-οδηγίες από τον Κων/νο Κουρτίδη- καθηγητή στην Πολυτεχνική Ξάνθης για τα πλαστικά

Οι παραλίες του Νομού μας είναι γνωστό ότι η εικόνα που παρουσιάζουν από πλευράς καθαριότητας δεν είναι, πολλές φορές, αυτή που αρμόζει σε πολιτισμένους ανθρώπους. Τα σκουπίδια είναι πολλά, με τα πλαστικά από τα πλέον ενοχλητικά. Θα ήθελα εδώ να ενημερώσω τους συμπολίτες μου για τα προβλήματα που προκαλούν στο περιβάλλον τα πλαστικά σκουπίδια, γιατί ο περισσότερος κόσμος αντιλαμβάνεται την αισθητική ενόχληση, αλλά δεν γνωρίζει πως πέρα από αυτήν, τα πλαστικά σκουπίδια προκαλούν πολλά προβλήματα στο υπέροχο περιβάλλον της χώρας μας, και κάποια από αυτά μάλιστα καταλήγουν στο πιάτο μας!

Από πού είναι τα πλαστικά που βλέπουμε στην ακτή;

Δεν είναι όλα τα πλαστικά που βλέπουμε στις ακτές από ασυνείδητους παραθεριστές. Πολλά, αν όχι τα περισσότερα, έχουν πεταχτεί από ασυνείδητους οδηγούς στους δρόμους. Με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου και τη λήξη της τουριστικής περιόδου, χιλιάδες τόνοι πλαστικών και άλλων απορριμμάτων που συσσωρεύτηκαν στις άκρες των δρόμων σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια ξεκινούν το ταξίδι τους για τις ελληνικές θάλασσες.

Θα διαλυθούν τα πλαστικά σε χρόνια ή σε μήνες;

Μέχρι πρόσφατα επικρατούσε η αντίληψη πως απαιτούνται πολλές εκατοντάδες χρόνια για τη διάσπαση των πλαστικών. Όμως, κάποιοι πολύ διαδεδομένοι τύποι πλαστικού (όπως οι σακούλες και τα μπουκάλια νερού, π.χ.) όταν βρεθούν στην ακτή και τη θάλασσα, με την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου, του αλατιού και του κυματισμού, σε διάστημα λίγων μόνο μηνών, διασπώνται σε μεγάλα κομμάτια στην αρχή, πιο μικρά κομμάτια έπειτα και τελικά σε μικροσκοπικές ίνες πλαστικού.

Τι γίνεται μέχρι να διαλυθούν; Τι γίνεται αφού διαλυθούν; Μήπως τα τρώμε χωρίς να το ξέρουμε;

Τα πλαστικά σκουπίδια αποτελούν μία από τις πιο σοβαρές απειλές για τα θαλάσσια οικοσυστήματα σε όλο τον κόσμο. Πάνω από 180 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού ρυπαίνουν τις θάλασσες και τους ωκεανούς Έρευνα του Νορβηγικού Πανεπιστημίου Επιστημών της Ζωής σε συνεργασία με το ελληνικό Ινστιτούτο  Θαλάσσιας προστασίας ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ, κατέγραψε σε νησί του Αιγαίου με κάμερα για πρώτη φορά στον κόσμο, Γεράκια (Μαυροπετρίτες) να δίνουν στους νεοσσούς τους πλαστικό το οποίο έχουν μπερδέψει με τροφή…  Σχετικό άρθρο είχε δημοσιεύσει πέρσι  η Καθημερινή.

Θαλάσσιες χελώνες περνάνε τις σακούλες για μέδουσες και τις τρώνε, με αποτέλεσμα αρκετές φορές να «στουμπώνουν» και να μην μπορούν να τραφούν κανονικά. Γλάροι και άλλα θαλασσινά πουλιά περνάνε επιπλέοντα κομμάτια πλαστικού για τροφή και τα τρώνε…

Τα μεγάλα κομμάτια πλαστικού είναι μια ορατή απειλή, αλλά ακόμα πιο επικίνδυνες είναι οι μικροσκοπικές ίνες πλαστικού (μικροπλαστικά) που αν και αόρατες εύκολα εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα. Ως μικροπλαστικά ορίζονται τα θραύσματα των πλαστικών που είναι μικρότερα από 2-5 mm.

Κύρια πηγή των μικροπλαστικών αποτελούν τα πλαστικά απορρίμματα που καταλήγουν στη θάλασσα και από τον ήλιο, το αλάτι και το κύμα διασπώνται σε μικρότερα κομμάτια και σωματίδια ή ίνες. Άλλες πηγές μικροπλαστικών είναι τα Καλλυντικά και τα συνθετικά ρούχα (πχ  fleece).

Τι συμβαίνει με τα μικροπλαστικά στο περιβάλλον;

Μικρά τμήματα πλαστικού ή μικροσκοπικές ίνες έχουν βρεθεί σε θαλάσσιους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών εμπορικών ειδών (ψάρια, καβούρια, μύδια κλπ). Είναι πλέον ευρέως παραδεκτό ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να εισέλθουν στην τροφική αλυσίδα και να καταλήξουν στον άνθρωπο. Ο αριθμός των μικροπλαστικών που περιέχονται στα θαλάσσια οικοσυστήματα αναμένεται να αυξηθεί πολύ τα επόμενα χρόνια.

Έρευνες από το Ινστιτούτο  Θαλάσσιας προστασίας ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ, το Ινστιτούτο Θαλασσίων Ερευνών και άλλους φορείς, έδειξαν ότι στην Ελλάδα: σχεδόν το 100% των ψαριών και άλλων θαλασσινών που μελετήθηκαν περιείχαν μικροσκοπικές ίνες πλαστικού. Επειδή οι ίνες αυτές μεταφέρονται με τον άνεμο και τα θαλάσσια ρεύματα, σε πολλές ακατοίκητες περιοχές του Αιγαίου έχουν βρεθεί συγκεντρώσεις μικροπλαστικών αντίστοιχες με αυτές ακτών της Αττικής.

Αυτό δεν πρέπει να μας αποτρέπει από την κατανάλωση ψαριών, δεδομένου ότι είναι από τις πιο υγιεινές  και θρεπτικές τροφές για τον άνθρωπο. Συνήθως το στομάχι όπου περιέχονται οι ίνες πλαστικού δεν καταναλώνεται. Τα μικροπλαστικά που πλέουν στις θάλασσες, και καταλήγουν στο στομάχι των ψαριών, πέραν από τις τοξικές ουσίες που περιέχουν από την κατασκευή τους, απορροφούν σαν σφουγγάρι επιπλέον τοξικές ουσίες που βρίσκονται στο θαλασσινό νερό, π.χ. PCB, DDT, κ.α. Σε περιοχές με έντονη βιομηχανική δραστηριότητα αυτές οι τοξικές ουσίες καταγράφονται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα, απ’ ότι σε άλλες περιοχές. Αυτές οι τοξικές ουσίες δυστυχώς απορροφούνται από τον οργανισμό του ψαριού, και όταν τρώμε τα ψάρια, καταλήγουν σε μας… Αν δεν γίνει κάτι σύντομα, στο μέλλον το φαινόμενο θα πάρει διαστάσεις μη ελέγξιμες.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Θα πρέπει ο καθένας μας να ξέρει ότι το πλαστικό είναι ένα επικίνδυνο και μη ανακτήσιμο (από την στιγμή που θα διασπαστεί) υλικό, το οποίο πρέπει να καταλήγει με ασφάλεια στην ανακύκλωση και σε καμία περίπτωση να μην παραμένει εκτεθειμένο στο περιβάλλον.

ΔΕΝ πετάμε πλαστικά στους δρόμους, στις θάλασσες και στις ακτές.

Όταν τελειώσει το καλοκαίρι, και οι παραλίες αδειάσουν από κόσμο, αλλά είναι γεμάτες από πλαστικές σακούλες, πλαστικά ποτηράκια, καλαμάκια, πλαστικά κουτιά νερού, γόπες, θα πρέπει να μπούμε στη λογική (οι Δήμοι, οι επιχειρήσεις και ο καθένας μας χωριστά) να μην περιμένουμε την έναρξη της επόμενης τουριστικής σαιζόν για να σκεφτούμε την καθαριότητα. Γιατί όσες ακτές καθαρίζονται, αυτό γίνεται συνήθως λίγο πριν από την επόμενη τουριστική σεζόν. Πρόκειται για τελείως λάθος λογική, που πρέπει να αλλάξει. Απεναντίας, η καθαριότητα των παραλιών πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε το φθινόπωρο, μετά το τέλος της καλοκαιρινής περιόδου, και βεβαίως να επαναλαμβάνεται την άνοιξη! Αυτό πρέπει να μπει στον προγραμματισμό όλων των δημοτικών αρχών, αλλά και οποιουδήποτε έχει ευθύνη στον καθαρισμό των ακτών.

{Πηγή δημοσίευσης: http://www.thraki.com.gr , του Κωνσταντίνου Κουρτίδη, Καθηγητή – Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Δ.Π.Θ.22/7/2017}