10 περιοχές του δικτύου NATURA 2000 μελετούνται από επιστήμονες, αναφορικά με τον πληθυσμό νυκτερίδων, τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα εξηγεί στον “Χ” ο Γιώργος Παπαμιχαήλ
Ξανά στο προσκήνιο έρχεται αυτό το διάστημα το …ανεκμετάλλευτο σπήλαιο του Κύκλωπα στην Μαρώνεια. Πρόκειται για ένα σπήλαιο το οποίο καμία περιφερειακή και δημοτική αρχή μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να αναδείξει επαρκώς, για το οποίο έχουν δαπανηθεί πολλές χιλιάδες ευρώ και αντί να είναι – έστω και μερικά – επισκέψιμο και αξιοποιήσιμο, χάνεται στην αφάνεια υπ’ ευθύνη όλων των αρμοδίων.
Αυτό το διάστημα ένα πανελλαδικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα έχει εντάξει το σπήλαιο στον σχεδιασμό του. Τις περασμένες ημέρες έγινε η πρώτη επίσκεψη επιστημόνων στο σπήλαιο και αναμένονται αρκετές ακόμη μέσα στο 2019.
Η ταυτότητα του έργου και οι εταίροι
Για την ταυτότητα και τους εταίρους του έργου ενημερώνει τον “Χ” ο Γιώργος Παπαμιχαήλ, Δρ. Επιστημών Περιβάλλοντος Project Manager – Life Grecabat Life17 NAT/GR/000522. Αναλυτικά, στις αρχές Σεπτεμβρίου 2018 ξεκίνησε το έργο Life-Φύση «Ελληνικά Σπήλαια και Χειρόπτερα: Διαχειριστικές δράσεις και αλλαγή συμπεριφοράς» που στοχεύει να ενημερώσει το κοινό για τα σπηλαιόβια ζώα, να εφαρμόσει νέα συστήματα παρακολούθησης και να προωθήσει την ολοκληρωμένη διαχείριση των σπηλαίων.
Το έργο θα διαρκέσει 4,5 έτη (01/09/2018 – 28/02/2023) και συγχρηματοδοτείται από το χρηματοδοτικό εργαλείο LIFE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EC/EASME). Συντονιστής Δικαιούχος είναι το Πανεπιστήμιο Κρήτης – Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (ΜΦΙΚ). Συνδικαιούχοι (Εταίροι) είναι: (1) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ), (2) Πράσινο Ταμείο, (3) Ινστιτούτο Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδας (ΙΝΣΠΕΕ) και (4) ΑΤΕΠΕ Διαχείριση Οικοσυστημάτων Μονοπρόσωπη ΕΠΕ (ΑΤΕΠΕ).
Το έργο θα υλοποιήσει δράσεις διατήρησης σε 10 περιοχές του Δικτύου NATURA 2000 (από Κρήτη ως Έβρο – εκ των οποίων το σπήλαιο της Μαρώνειας), ενώ παράλληλα θα ενημερώσει και θα καταρτίσει τους κοινωνικούς εταίρους. Έχει στόχο να βελτιώσει την κατάσταση διατήρησης 10 ειδών χειρόπτερων (είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος, Παραρτήματα II-IV Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ) και επιλεγμένων σπηλαίων (Τύπος οικότοπου 8310, Παράρτημα Ι Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ), βοηθώντας παράλληλα την επιβίωση της μοναδικής σπηλαιόβιας ζωής (δεκάδες ενδημικά είδη εντόμων και άλλων ασπόνδυλων ζουν μόνο σε ένα ή περισσότερα σπήλαια της Ελλάδας).
Οι 9 στόχοι του έργου
Σύμφωνα πάντα με τον κο Παπαμιχαήλ, αυτή είναι η πρώτη πανελλαδική προσπάθεια για τη διαχείριση, προστασία και ανάδειξη νυχτερίδων, σπηλαίων και σπηλαιόβιας ζωής. Φιλοδοξεί να γίνει παράδειγμα ολοκληρωμένης διαχείρισής τους σε εθνικό επίπεδο.
Επιγραμματικά, το έργο έχει εννιά στόχους, ήτοι:
- Θα εφαρμόσει σειρά επιδεικτικών δράσεων διατήρησης σε 10 περιοχές του Δικτύου NATURA 2000.
- Θα τοποθετήσει, σε 3 επιλεγμένα σπήλαια, προηγμένα συστήματα παρακολούθησης και έγκαιρης προειδοποίησης για τα σπήλαια και τη σπηλαιόβια ζωή.
- Θα κατασκευάσει πρωτότυπη, χαμηλού κόστους, αυτόνομη ψηφιακή συσκευή καταγραφής περιβαλλοντικών παραμέτρων για την παρακολούθηση των σπηλαίων.
- Θα ισχυροποιήσει το νομικό πλαίσιο προστασίας και διαχείρισης, συντάσσοντας Εθνικά Σχέδια Δράσης για τα επιλεγμένα είδη και οικότοπο.
- Θα ιδρύσει «μικροαποθέματα σπηλαίων» (επιλογή, σήμανση, προετοιμασία θεσμοθέτησης).
- Θα ενημερώσει – καταρτίσει τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς εταίρους (κρατικές υπηρεσίες, ΟΤΑ, σπηλαιολογικοί σύλλογοι, επιχειρηματίες, ιδιοκτήτες γης κ.ά.), ώστε να υιοθετήσουν στάση πιο φιλική προς σπήλαια και νυχτερίδες, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
- Θα οργανώσει δίκτυο εθελοντών για την παρακολούθηση, προστασία και ορθή διαχείριση των σπηλαίων και άλλων καταφυγίων χειροπτέρων.
- Θα ενημερώσει – ευαισθητοποιήσει το κοινό για την οικολογική σημασία των νυχτερίδων, των σπηλαίων και της σπηλαιόβιας ζωής, το νομικό πλαίσιο προστασίας τους, τις επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
- Θα διαμορφώσει κατευθύνσεις / προδιαγραφές ορθής αξιοποίησης, αναδεικνύοντας νέες ευκαιρίες για επιχειρηματικές δραστηριότητες συμβατές με τη διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς στα σπήλαια.
Γιατί παραμένει ανεκμετάλλευτο;
Το ερώτημα όμως που μας αφορά όλους, είναι το γιατί το σπήλαιο παραμένει στην αφάνεια ανεκμετάλλευτο. Πρόκειται για χώρο ο οποίος ανήκει στην αρμοδιότητα της Εφορείας Σπηλαιολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας Βόρειας Ελλάδας που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Οι άνθρωποι της εφορείας θέλουν πρώτα …να ολοκληρωθεί η ανασκαφή – που προχωράει βραδέως – για να γίνει συζήτηση για την όποια παρέμβαση. Σε αυτό το σημείο η μοναδική ρεαλιστική οδός φαντάζει η πίεση της εφορείας ώστε να ολοκληρώσει την ανασκαφή ή η ένταξη του σπηλαίου σε κάποιο πρόγραμμα για να γίνει γρήγορα η ανασκαφή. Μετά (ή και πριν την ολοκλήρωση της ανασκαφής) μπορεί να προταθεί μία ήπια παρέμβαση, ώστε, σε πρώτο χρόνο τουλάχιστον, να καταστεί το βασικό κομμάτι του επισκέψιμο και αξιοποιήσιμο.
{Πηγή δημοσίευσης: https://www.xronos.gr/, του Διονύση Βοργιά, 21/3/2019}