Παραδοσιακά κάλαντα, μεταμφιέσεις αλλά και μαγειρέματα διαφόρων φαγητών αναβιώνουν κάθε χρόνο τα Χριστούγεννα σε πολλές περιοχές του Έβρου.

Πρόκειται για έθιμα που επέζησαν στο χρόνο, ξυπνούν παιδικές μνήμες και μεταφέρονται στις νέες γενιές ως αναπόσπαστο κομμάτι της μεγάλης γιορτής της Χριστιανοσύνης.

Παραμονή των Χριστουγέννων σε όλα τα χωριά της Θράκης ξεκινούσε το σφάξιμο των γουρουνιών, καθώς τότε ήταν που έληγε η σαραντάμερη νηστεία των Χριστουγέννων και οι οικογένειες μπορούσαν να καταναλώσουν και πάλι κρέας. Το σφάξιμο των γουρουνιών ήταν παλιό έθιμο, κατάλοιπο κάποιας ειδωλολατρικής λατρείας. Οι Ρωμαίοι στις 17-25 Δεκεμβρίου, θυσιάζανε χοίρους στον Κρόνο και στη Δήμητρα, για να δώσει η γη καλούς και πλούσιους καρπούς.

Από το γουρούνι που σφαζόταν δεν πετιόταν τίποτα. Τα “καλά” κομμάτια κρέατος αλατιζόταν και διατηρούνταν για αργότερα, ενώ από τα εντόσθια και σικώτια του χοίρου, κομμάτια δηλαδή που έπρεπε να καταναλωθούν άμεσα, οι νοικοκυρές έφτιαχναν αυτό το μοναδικό έδεσμα, τη Μπάμπω, που είναι το έντερο του γουρουνιού γεμιστό με κρέας, ρύζι και μπαχαρικά.

Στο παρελθόν ψηνόταν καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας σε σιγανή φωτιά για να είναι έτοιμο όταν θα γύριζε η οικογένεια από την εκκλησία. Γι’ αυτό η μπάμπω έχει καθιερωθεί ως ένας παραδοσιακός µεζές για το πρωί των χριστουγέννων.

“Μπάμπω” σημαίνει “γιαγιά” ή “μαμή”, κάποιο πρόσωπο δηλαδή με μεγάλο κύρος στη κοινωνία. Δεν υπάρχει επίσημη βιβλιογραφία για το πώς συνδέεται αυτή η λέξη με αυτό χριστουγεννιάτικο φαγητό, όποτε εάν οι αναγνώστες μας μπορούν να μας διαφωτίσουν, είναι απολύτως ευπρόσδεκτοι!

Σε πολλά χωριά του Έβρου τα κάλαντα τα έλεγαν μεταμφιεσμένοι “για να πάει καλά η χρονιά”, όπως έλεγαν. ‘Αγνωστοι με μεταμφίεση και με συνοδεία γκάιντας έψαλλαν σε κάθε σπίτι ειδικά κάλαντα ανάλογα με τα πρόσωπα της οικογένειας και τα επαγγέλματά τους. Οι μεταμφιεσμένοι αλλού λέγονται “Ρογκάτσια ή Ρογκατσιάρηδες” (Κορνοφωλιά, Μάντρα, Λάβαρα, Ασβεστάδες), αλλού “Μπαμπουδιαρέοι”, “Μπαμπούτσιαροι” (Ρήγιο), “Τσαμάλα”, “Καμήλα” στα Ρίζια, “Χριστιάσια” (στη Μάνη Διδυμοτείχου με αναπαράσταση γάμου), “Παβγινικό” (στις Καστανιές), “Τεμπελέκια” (στη Νέα Βύσσα), “Κορτοπούλα” (στο Φυλαχτό), κ.α. Στα κάλαντά τους περιέχονται παινέματα για τον κάθε νοικοκύρη και τα μέλη της οικογένειάς του, ενώ βασικό μέρος αποτελούσαν οι στίχοι που έλεγαν κατά τη μετάβαση από το ένα στο άλλο νοικοκυριό.

Το βράδυ της παρανομής όλοι θα καθίσουν στο τραπέζι και θα φάνε από τα “Εννιά Φαγιά”, λαδερά και συνήθως ξερή τροφή (χαλβάς, ελιές, άζυμη πίττα, λάχανο, πιπεριές, μελιτζάνες, ντομάτες, τουρσί και αλατοπίπερο). Σε πολλά χωριά ο νοικοκύρης ασήμωνε το τραπέζι βάζοντας ένα ποσό κάτω από τη μεσάλα (τραπεζομάντιλο). Τα χρήματα τα έπαιρνε όποιος ξέστρωνε το τραπέζι (συνήθως τα παιδιά).

Καλές Γιορτές σε όλους!

πηγή: https://www.e-evros.gr 22/12/2023