«Αν οι Έλληνες έμποροι της Δύσης και του Βορρά εκυοφόρησαν την Επανάσταση του ‘21 και οι Έλληνες της Οδησσού την εγέννησαν, οι Έλληνες της Θράκης τη θήλασαν», γράφει στο «Δοκίμιον  ιστορικόν περί της Φιλικής Εταιρείας» ο Ιωάννης Φιλήμων.

Μακριά από το μητροπολιτικό κέντρο των αποφάσεων, η Θράκη είναι τόπος ευλογημένος και ενίοτε ξεχασμένος από όλους εμάς, παρότι αποτελεί ένα από τα πιο πολύτιμα κομμάτια της πατρίδας μας. Όσο για την πλούσια ιστορία της, βαραίνει συχνά μονάχα στους δικούς της ώμους.

Μια έκθεση που μόλις εγκαινιάσθηκε στο Εθνολογικό Μουσείο της Αλεξανδρούπολης έρχεται να θυμίσει πόσο σπουδαίο ρόλο έπαιξε στην Ελληνική Επανάσταση, αν και η ίδια κέρδισε την ελευθερία της έναν αιώνα αργότερα. Πρόκειται για ένα αφιέρωμα – δορυφόρο της «Επαναcύσταση ’21: η έκθεση», που παρουσιάζεται στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής, στην Αθήνα, και αναδεικνύει την αυταπάρνηση, τον ηρωισμό και τον πρωταγωνιστικό ρόλο πολλών Θρακιωτών στον ξεσηκωμό.

Ως σημείο σύνδεσης της Ευρώπης με την Ασία και των Βαλκανίων με το Αιγαίο, η Θράκη βρισκόταν υπό το άγρυπνο βλέμμα της οθωμανικής Κωνσταντινούπολης. Ωστόσο, πρωτοστάτησε στη Φιλική Εταιρεία και την επανάσταση στη Μολδοβλαχία, ενώ οι τοπικές εστίες εξέγερσης καταπνίγηκαν με άμεση βιαιότητα. Πολλά τέκνα της Θράκης συμμετείχαν σε επιχειρήσεις ξηράς και θάλασσας σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο και βοήθησαν στην υπόθεση της ανεξαρτησίας, παρότι η γενέτειρά τους θα έπρεπε να περιμένει πολύ ακόμα για τη λευτεριά.

Στην έκθεση περιλαμβάνονται μοναδικά έργα τέχνης και αντικείμενα που ιχνηλατούν την προσπάθεια των Θρακιωτών να συμπαρασταθούν στους υπόλοιπους εξεγερμένους: έργα του καλλιτέχνη και Φιλικού Γεράσιμου Πιτζαμάνου «συνομιλούν» με τη μόνιμη ενδυματολογική συλλογή του μουσείου, στην οποία περιλαμβάνεται η μοναδική σωζόμενη στολή του Ιερού Λόχου του Αλέξανδρου Υψηλάντη, που ανήκε στον Θρακιώτη Κωνσταντίνο Ξενοκράτη. Παρουσιάζεται επίσης ένας τόμος του Ευαγγελίου από τη Σαμοθράκη, λογχισμένος από Τούρκους κατά την καταστροφή του νησιού, τον οποίο διέσωσε ο Ιων Δραγούμης.

Παράλληλα, εκτίθενται τμήματα της αλληλογραφίας των Χατζή-Αντώνη και Δόμνας Βισβίζη, καθώς και του Εμμανουήλ Παπά, κορυφαίων υπερασπιστών της Θράκης και της Μακεδονίας. Δεν θα μπορούσε να λείπει η πρώτη έκδοση του «Ύμνου εις της Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού, από το Μεσολόγγι. Εντυπωσιακά δείγματα όπλων συνδυάζονται με σειρά βίντεο για διάφορα θέματα, μαζί με διαδραστικό έκθεμα για τις εφημερίδες του ‘21.

Η έκθεση κλείνει με αναφορά στην αλύτρωτη Θράκη του 19ου αιώνα, που πάλεψε να βρει την υπόστασή της, αλλά και την απελευθέρωσή της το 1920, μέσα από σημαντικά εκθέματα από τις συλλογές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου αλλά και του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης. Θα διαρκέσει έως τα τέλη Μαΐου 2022.

{Πηγή δημοσίευσης: https://www.xronos.gr/, από ρεπορτάζ της Μαργαρίτας Πουρνάρα στην «Καθημερινή», 7/10/2021}