Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης (Ε.Π.ΑΜΑΘ), όπως δηλώνει και η ονομασία του, δεν ανήκει εξ’ ολοκλήρου στην Θράκη, αφού σε αυτό ανήκουν και τμήματα που διοικητικά υπάγονται στην γεωγραφική ενότητα της Ανατολικής Μακεδονίας. Ουσιαστικά περιλαμβάνει μια σειρά μικρότερων προστατευόμενων περιοχών και τις ενοποιεί κάτω από το καθεστώς προστασίας που προσφέρει ένα Εθνικό Πάρκο. Ιδρύθηκε το 2008 και περιέλαβε τις περιοχές του Δέλτα του Νέστου και των λιμνών Βιστωνίδας και Ισμαρίδας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής τους. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε ένα υγροτοπικό σύμπλεγμα που εκτείνεται σε 930.000 περίπου στρέμματα, με πολύ μεγάλη οικοσυστημική, βιολογική, αισθητική, επιστημονική, γεωμορφολογική και παιδαγωγική αξία. Το Πάρκο διαχειρίζεται ο «Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας- Ισμαρίδας», ο οποίος έχει συσταθεί ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με ΚΥΑ των Υπουργείων ΠΕΧΩΔΕ, Γεωργίας και Ανάπτυξης. Σύμφωνα με το καταστατικό του «Σκοπός του Εθνικού Πάρκου είναι η προστασία των οικοτόπων και των σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας που ενδημούν και αναπαράγονται στην περιοχή».

Μέσα στο Πάρκο υπάρχουν τρεις διακριτές ενότητες, το Δέλτα του Νέστου και οι λίμνες Βιστωνίδα και Ισμαρίδα, η καθεμιά με το δικό της υγροτοπικό σύστημα.

>> Δέλτα Νέστου: Το Δέλτα του Νέστου υπόκειται σε καθεστώς τριπλής προστασίας: Ανήκει από το 1971 στους Υγροτόπους Διεθνούς Σημασίας της Σύμβασης Ramsar, υπάγεται από το 1992 στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 και εντάχθηκε το 2008 στο ΕΠ ΑΜΑΘ. Καταλαμβάνει περίπου 500.000 χιλιάδες στρέμματα ακριβώς στην παράλια ζώνη μεταξύ των νομών Καβάλας και Ξάνθης. Βόρεια ορίζεται από το χωριό Τοξότες, δυτικά από τη Νέα Καρβάλη και ανατολικά από τα Άβδηρα. Το Δέλτα Νέστου παρουσιάζει μια εξαιρετική ποικιλία όσον αφορά τους τύπους βιοτόπων που συναντά κανείς. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που συντηρεί και μια τόσο μεγάλη  ποικιλία πανίδας. Το Δέλτα του Νέστου βρίθει από ζωή. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 20 είδη θηλαστικών, 11 είδη αμφιβίων, 22 είδη ερπετών, 30 είδη ψαριών γλυκού νερού καθώς και 277 είδη πτηνών. Είναι η μοναδική περιοχή ολόκληρης της Ευρώπης όπου ζει η αγκαθοκαλημάνα ή πελλοκατερίνα (Vanellus spinosus). Εδώ έχει καταγραφεί και ο μεγαλύτερος πληθυσμός τσακαλιού (Canis aureus) στην Ελλάδα. Μέσα στο Δέλτα μπορούμε να διακρίνουμε ως ξεχωριστές βιοτοπικές ενότητες τις λιμνοθάλασσες Βάσσοβας, Ερατεινού, Αγιάσματος, Κεραμωτής, Μοναστηρακίου και τις λίμνες της Χρυσούπολης στο δυτικό τμήμα, ενώ στο ανατολικό τις λιμνοθάλασσες Ερασμίου και Μαγγάνων. Άλλη μια ενότητα μπορούμε να θεωρήσουμε το κομμάτι των 27 χιλιομέτρων της κοίτης του Νέστου από το φράγμα Τοξοτών μέχρι τις εκβολές του, όπου υπήρχε κάποτε το περίφημο παραποτάμιο δάσος Κοτζά-Ορμάν, που σημαίνει Μεγάλο Δάσος στα τούρκικα. Κατελάμβανε σχεδόν 125.000 στρέμματα και τα πανύψηλα δένδρα του έφταναν τα 40 μέτρα σε ύψος. Σήμερα, μετά από διαδοχικές αποδασώσεις, έχουν απομείνει μόλις 4.500 στρέμματα, τα οποία βρίσκονται σε καθεστώς προστασίας. Εδώ ζει και ο ένας –από τους δύο σε ολόκληρη της Ευρώπη–, μη εκτρεφόμενος πληθυσμός κολχικού φασιανού (Phasianus colchicus).

>> Λίμνη Βιστωνίδα και περιφερειακές λιμνοθάλασσες: Η λίμνη Βιστωνίδα βρίσκεται ανάμεσα στους νομούς Ξάνθης και Ροδόπης, έχει έκταση περίπου 42.000 στρέμματα και μέσο βάθος 2,5 μέτρα. Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι πως ενώ πρόκειται για μια λιμνοθάλασσα, διαθέτει χαρακτήρα λίμνης, αφού στο βόρειο τμήμα της έχει γλυκό νερό, ενώ στο νότιο αλμυρό ή υφάλμυρο. Το γεγονός αυτό βοηθάει στην εμφάνιση ακόμη μεγαλύτερης ποικιλίας σε είδη χλωρίδας και πανίδας. Μέχρι σήμερα στη Βιστωνίδα έχουν καταγραφεί 21 είδη ψαριών του γλυκού νερού (δύο εκ των οποίων ενδημικά, η αλάια ή γελάρτζα (Alburnus vistonicus) και η θρίτσα ή κασπιολόζα (Alosa vistonica). Όμως, στο νότιο τμήμα της λίμνης με το υφάλμυρο νερό, εισέρχονται από τους διαύλους επικοινωνίας με τη θάλασσα και θαλασσινά είδη, με αποτέλεσμα ο αριθμός των καταγεγραμμένων ειδών να ανέρχεται στα 37. Γύρω από τη λίμνη θα βρούμε κατά κύριο λόγο αλμυρόβαλτους και έλη γλυκού νερού ενώ τα αλμυρίκια (Tamarix sp.), τα κοινά καλάμια (Phragmites australis) και τα βούρλα (Scirpus maritimus ), κυριαρχούν στο τοπίο. Όσον αφορά την ορνιθοπανίδα, στην Βιστωνίδα έχουν καταγραφεί περίπου 326 είδη πουλιών. Σημαντικά είδη από αυτά που εμφανίζονται στην περιοχή το κεφαλούδι (Oxyura leucocephala), του οποίου ο πληθυσμός δεν ξεπερνάει τις 13.000 άτομα παγκοσμίως, ο αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus), οι ερωδιοί (Ardea sp). Εντυπωσιακή είναι η παρουσία των τεράστιων σμηνών με φοινικόπτερα ή φλαμίνγκο (Phoenicopterus sp) που κατακλύζουν εποχικά τη λίμνη.

>> Λίμνη Ισμαρίδα και Λιμνοθάλασσες Ροδόπης: Η λίμνη Ισμαρίδα ή λίμνη Μητρικού όπως συχνά θα τη συναντήσουμε, εντοπίζεται στο ανατολικό τμήμα του Εθνικού Πάρκου ΑΜΑΘ. Βρίσκεται εξ ολοκλήρου μέσα στο νομό Ροδόπης και έχει το προνόμιο να είναι η μοναδική λίμνη γλυκού νερού στη Θράκη. Καταλαμβάνει περίπου 3.200 στρέμματα και έχει μέσο βάθος 1 μ. Μεγάλο τμήμα της λίμνης καλύπτεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες με νούφαρα (Nymphea alba), νεροκάστανα (Trapa natans) και φακή του νερού (Lemna minor), προσφέροντας ένα εντυπωσιακό θέαμα. Περιφερικά της λίμνης εκτείνονται καλαμώνες, ενώ στη βόρεια όχθη της έχει δημιουργηθεί ένα παραποτάμιο δάσος με ιτιές, σκλήθρα, λεύκες, φτελιές και άλλα υδρόφιλα είδη. Εκεί εκβάλλει και ο ποταμός Βοσβόζης. Στη λίμνη και την περιφερειακή της ζώνη έχουν καταγραφεί πάνω από 220 είδη υδρόβιας, υδροχαρούς και χερσαίας χλωρίδας. Νότια της Ισμαρίδας, στις ακτές του Βιστωνικού όρμου θα βρούμε τις λεγόμενες «λιμνοθάλασσες της Ροδόπης», δηλαδή τη Ξηρολίμνη, την Αρωγή, την Αλυκή, την Πτελέα και το Έλος, ένα υγροτοπικό σύμπλεγμα που συντηρεί πλούσια βιοποικιλότητα . Το καλοκαίρι η Πτελέα κατακλύζεται από φλαμίνγκο (Phoenicopterus sp), και άλλα υδρόβια και παρυδάτια είδη, όπως βαρβάρες (Tadorna tadorna), χουλιαρομύτες (Platalea leucorodia) και αβοκέτες (Recurvirostra avosetta). Στην Ισμαρίδα και τον γειτονικό ποταμό Φιλιουρή έχουν καταγραφεί 37 είδη ψαριών με ένα είδος ενδημικό τη αλάια ή γελάρτζα (Alburnus vistonicus). Στην περιοχή της λίμνης έχουν καταγραφεί 45 είδη θηλαστικών από τα οποία τα 30 είναι προστατευόμενα από την ελληνική νομοθεσία. Σημαντικότερο είδος από τα παρατηρηθέντα θηλαστικά θεωρείται η βίδρα (Lutra lutra). Ως υγρότοπος, φιλοξενεί και μια σημαντική ποικιλία ορνιθοπανίδας. Έχουν καταγραφεί πάνω από 230 είδη πουλιών από τα οποία τα 118 αναπαράγονται στην περιοχή, όπως η βαλτόπαπια (Aythia nyroca), ο πορφυροτσικνιάς (Ardea purpurea) και ο κρυπτοτσικνιάς (Ardeola ralloides). Σημαντική και η παρουσία των ερπετών με 23 καταγεγραμμένα είδη, εκ των οποίων τα 21 σπάνια, όπως η βαλτοχελώνα (Emys orbicularis). Εδώ ζουν και 6 είδη αμφιβίων, πέντε εκ των οποίων είναι προστατευόμενα όπως ο κοινός τρίτωνας (Triturus vulgaris).

>> Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου ΑΜΑΘ, http://www.fd-nestosvistonis.gr/

>> Πως θα πάτε: Υπάρχουν δύο κέντρα πληροφόρησης, ένα στην Κεραμωτή, και ένα στο Πόρτο Λάγος.

1. Κέντρο Πληροφόρησης Λίμνης Βιστωνίδας. Στη δυτική είσοδο του χωριού Πόρτο-Λάγος, στον Δήμο Αβδήρων Νομού Ξάνθης. Διεύθυνση: 67063 Πόρτο Λάγος Ξάνθης, τηλ: 2541096646, e-mail: info@fd-nestosvistonis.gr

2. Κέντρο Πληροφόρησης Δέλτα Νέστου. Στην Κεραμωτή N. Καβάλας (πίσω από το Γυμνάσιο). Διεύθυνση: 64011, Κεραμωτή Καβάλας, τηλ: 2591051831, e-mail: infonestos@fd-nestosvistonis.gr